lignum-vitae

Guayacan, palo santo (Antillen, Colombia, Midden-Amerika, Caribisch gebied, Venezuela), Guajakbaum, Pockholz (Duitsland), gaïac (Frankrijk), holywood, lignum vitae (Groot-Brittannië).

Guaiacum officinale L., G. sanctum L.

Zygophyllaceae.

Caribisch gebied en Midden-Amerika en zuidelijk Noord-Amerika.

Kleine boom. Hoogte 6-9 m. De takvrije stam is 1-4 m lang en de diameter is gemiddeld 0,25-0,30 m, soms 0,45-0,75 m.

Korte, soms onregelmatig gevormde stammen van 1-3 m lengte en in paraffine gedompelde (tegen te snel drogen) gekantrechte blokken. Pokhout wordt per gewicht verkocht.

De kleur van het kernhout is donker groenbruin tot bijna zwart, soms met gele strepen, met een scherpe overgang naar het vuilgeel gekleurde spint. De breedte van het spint varieert per soort en is smal bij Guaiacum officinale en breed bij Guaiacum sanctum. Pokhout voelt vettig aan, doordat het, tot maximaal een kwart van het luchtdroge gewicht, geheel verzadigd is met een vettige harsachtige stof. Hierdoor kan het voor bepaalde doeleinden als zelfsmerend onderdeel worden gebruikt. Een lichte geur is waarneembaar wanneer pokhout wordt verwarmd of gewreven. Pokhout is bekend als een van de hardste en zwaarste handelshoutsoorten.

loofhout

Kruisdraad of warrige draad.

Fijn.

1150-1350 kg/m3 bij 12% vochtgehalte, vers 1400-1500 kg/m3.

Middelmatig.

Zeer langzaam. Pokhout moet zeer langzaam en voorzichtig worden gedroogd om scheuren te vermijden.

Zeer moeilijk met handgereedschap en machines te bewerken. Bij het schaven wordt een snijhoek van 15° aanbevolen. Pokhout laat zich uitstekend draaien en glad afwerken.

Vereist voorbehandeling.

Zeer slecht.

Vereist voorbehandeling. Oppervlakafwerking is echter niet nodig.

Schimmels 1.
Termieten D.
In zout- en brak water bestand tegen aantasting van paalworm.

Kernhout vermoedelijk 4.

Uit pokhout werd vroeger een geneeskrachtige olie geëxtraheerd die tegen vele kwalen werd gebruikt, vandaar de naam lignum vitae (levenshout). Guaiacum sanctum, die vooral op de Caribische eilanden groeit, en Guaiacum officinale staan beide op de lijst van zeldzame of met uitsterven bedreigde planten van CITES Appendix II. De handel in deze soorten is alleen met vergunningen mogelijk.

Door de zelfsmerende eigenschappen van pokhout werd het gebruikt voor scheepsaslagers, in de windmolenbouw, aslagertjes voor de diamantindustrie, schaafzolen, tandwielen, katrolschijven, hamerkoppen voor de plaatwerkerij, mesheften, draaiwerk enz.