Algemeen

Houtsoort: Tchitola

Atibt

tchitola

Andere namen

Rode tola (Nederland), agbola, lolagbola (Nigeria), m'babou, emola (Gabon), kitola, tchitola (Kongo), hibudimbu, maranda, akwakwa (Zaïre), tola mafuta, tola chinfuta (Angola).

Botanische naam

Oxystigma oxyphyllum (Harms) J. Leonard (= Pterygopodium oxyphyllum Harms).

Familie

Leguminosae (Caesalpiniaceae).

Groeigebied

Tropisch West-Afrika.

Boombeschrijving

Hoogte maximaal 45 m. De 15-20 m lange takvrije stam heeft een diameter van 0,7-1,2(-1,8) m.

Aanvoer

Zaag- en fineerhout en gekantrecht hout.

Houtbeschrijving

Het kernhout is bleek donkerbruin van kleur, nadonkerend tot warm roodbruin, met op het langsvlak donkerder getinte strepen. Het kernhout steekt scherp af tegen het roze-gele spint. Bij het verse hout kan zich tussen kernhout en spint een zogenaamde intermediaire zone bevinden die scherp is afgebakend van kernhout en spint en dus duidelijk kan worden waargenomen. Deze zone is lichter van kleur dan het kernhout en donkerder dan het spint. Bij het drogen krijgt de intermediaire zone doorgaans dezelfde kleur als het spint, zodat deze, maximaal 120 mm brede zone, tot het spint wordt gerekend. Tchitola bevat een groenige, vloeibare dunne hars, die er aan de einden uitvloeit zodra de boom wordt gekapt. Vooral het spint vertoont dit verschijnsel sterk. Op het bewerkte hout zijn vaak donkere vlekjes zichtbaar, veroorzaakt door de hars.

Houtsoort

loofhout

Draad

Recht, zelden kruisdraad.

Nerf

Matig grof.

Volumieke massa

(590-)610- 640(-690) kg/m3 bij 12% vochtgehalte, vers 850-950 kg/m3.

Werken

Middelmatig.

Drogen

Matig snel, zonder dat noemenswaardige scheuren en vervorming ontstaan. Wordt tchitola versneld gedroogd, dan mag de temperatuur vooral niet te hoog oplopen om uitdruipen van hars te voorkomen. In verband met het harsgehalte moet gezaagd tchitola op latten worden gestapeld. Is tchitola deskundig gedroogd, dan zweet er in het algemeen weinig hars meer uit.

Bewerkbaarheid

Gemakkelijk te bewerken, zowel met handgereedschap als machinaal. Bij kruisdraad bestaat de kans dat de vezel wat gaat opstaan. De gereedschappen kunnen kleverig worden door de aanwezige hars.

Spijkeren en schroevenGoed. IJzer corrodeert in contact met tchitola en het hout verkleurt dan blauwgrijs. In contact met koper of messing verkleurt het grijsbruin.
Lijmen

Goed, met een schoon harsvrij oppervlak.

Buigen

Goed.

Oppervlakafwerking

Matig. Voorzorgen moeten genomen worden om te voorkomen dat na afwerken nog harsuitscheiding plaatsvindt.

Duurzaamheid

Schimmels 3.
Termieten M.

Impregneerbaarheid

Kernhout 3-4.
Spint 1.

Toepassingen

Massief voor binnenbetimmeringen, parket, meubelen, muziekinstrumenten, borstelruggen, traptreden en beeldhouwwerk. Als fineer wordt tchitola gebruikt voor triplex, triplexparketvloeren en in de meubelindustrie als vervanger voor noten. In de gebieden van herkomst wordt tchitola gebruikt voor timmerwerk.